“Progresi teknologjik,” tha një herë bashkëthemeluesi i Microsoft, Bill Gates, “bazohet në atë që përshtatet aq mirë sa as nuk e vëreni, kështu që është pjesë e jetës së përditshme”. Por me siguri, kur Gates e tha këtë, ai nuk e imagjinonte se së shpejti do të vinte një ditë kur teknologjia do të ishte aq… pjesë e jetës sonë të përditshme sa do ta implantonim në trup ose në kokë.
Zhvillimi i teknologjisë është aq i shpejtë sa që tashmë po bëhen realitet skenarët më… të çmendur të së shkuarës së afërt, që nga celularët e futur nën lëkurën e veshëve, te burgerët nga mamuthët dhe mjalti i bërë pa bletë.
A të duket e sipërpërmendura e largët? Sigurisht, ata panë me të njëjtin “absurditet” fjalët e shpikësit Martin Cooper në një ditë si kjo e sotmja, në vitin e largët 1973. Më 4 prill të atij viti, Cooper prezantoi në një konferencë shtypi celularin, duke parashikuar atë. Ditën që të gjithë do ta kishim në dorë. I njëjti burrë, sot, parashikon se do të vijë një ditë, së shpejti, kur telefonat do të bëhen pajisje të ngulitura në lëkurën e veshëve tanë. “Gjenerata e ardhshme do ta ketë telefonin të ngulitur nën lëkurën e veshit të tyre”, tha Cooper për CNBC në hapjen e Kongresit Botëror të Celularëve në Barcelonë, me rastin e “përvjetorit” të lançimit të telefonit celular.
Ai shpjegoi se “këto pajisje nuk do të kenë nevojë të karikohen, pasi trupi ynë është karikuesi i përsosur. Kur hamë ushqim, trupi ynë krijon energji. Kur tretim ushqimin, trupi ynë krijon energji. Dhe duhet vetëm një përqindje e vogël e energjisë për ta përdorur këtë pajisje në vesh”.
Njeriu që prezantoi telefonin e parë celular thotë se telefonat inteligjentë të sotëm janë bërë shumë të komplikuar me shumë aplikacione dhe një ekran që nuk përputhet me lakimin e fytyrës së njeriut. Me telefonat celularë të implantuar, nuk do të keni nevojë ta mbani celularin në dorë, shpjegon Cooper.
Cooper nuk bën asgjë më shumë se të përshkruajë një të ardhme ku njerëzit janë shndërruar në kiborgë, implantuar me mikroçipe, sensorë dhe gjymtyrë sintetike. Dhe kjo është një e ardhme për të cilën po punojnë shumë startup, si kompania Neuralink e manjatit Elon Musk, e cila po përpiqet të kombinojë kompjuterët me trurin e njeriut. Dhe për të krijuar një person që do të jetë në gjendje të lidhet me internetin dhe të “shkarkojë” informacionin.
Mishi i mamuthit
Imagjinoni të shkoni në restorant dhe të porosisni qofte mamuthi me qime, ose burger i bërë nga… dinosauri. Mund të duket e çmendur, por tashmë në Holandë, kompania australiane Vow Foods prezantoi qoftet e para me flokë të mamuthit (Mammuthus primigenius). Shkencëtarët përdorën qeliza nga kafsha që jetonte në tundrën dhe stepën e hemisferës veriore rreth 11,000 vjet më parë dhe i shumëzuan ato në një enë Petri (një pjatë e veçantë cilindrike që biologët e përdorin për të rritur mikroorganizmat). Nga kjo një qelizë, ato mund të krijojnë miliarda të tjera, të cilat, kur bashkohen, formojnë indin muskulor.
Shkencëtarët – edhe pse janë të kujdesshëm se si do të reagojë trupi i njeriut kur konsumon një proteinë të panjohur për të për mijëra vjet – besojnë se “kultivimi i mishit” në laborator është e ardhmja e ushqimit tonë, së bashku me printimin 3D. Kjo për shkak se mund të kufizojë konsumin e burimeve të vlefshme – si uji – dhe të ndihmojë në mbrojtjen e mjedisit, duke qenë se rritja e kafshëve për prodhimin e mishit thuhet se rëndon mjedisin me 14.5% me emetime ndotëse.
Në të njëjtën kohë, kompania belge e startup-eve Paleo ka arritur të krijojë proteina nga produktet shtazore që nuk… vijnë nga kafshët. Ai prodhon mish viçi, pule, derri, qengji, ton dhe mish mamuthi duke përdorur bimë dhe proteina si bazë. Pra, ai krijon burgerë që kanë shijen, proteinën dhe pamjen e një kafshe, por në të vërtetë janë… vegan. A do ta provonit?
Mjaltë nga… ADN-ja
Sërish në Holandë, shkencëtarët nisën t’i përgjigjen pyetjes se çfarë do të ndodhë me njerëzimin nëse – oh jo – bletët zhduken në një moment. Dhe ata sigurojnë se të paktën do të kemi mjaltë, pa bletë.
Kompania Fooditive ka filluar tashmë prodhimin – në një fazë eksperimentale – mjaltë artificial duke përdorur ADN (nga mjalti) dhe enzima. Dhe premton se mjalti artificial ka të njëjtën shije, teksturë dhe ngjyrë si origjinali, i prodhuar nga bletët. Provat për prodhim masiv do të fillojnë në vitin 2024, ndërkohë që kompania tashmë po punon për prodhimin e të gjitha llojeve të produkteve shtazore, si djathi, në këtë mënyrë.
Kultivimi i qumështit dhe lëkurës
Në Australi startup-i All G Foods është shumë afër… rritjes së qumështit pa ekzistencën e kafshëve, ndërsa në Gjermani gjiganti BASF në bashkëpunim me startup-in Maddy Plant është shumë afër krijimit të lëkurës. produkte që nuk vijnë nga…lëkura, por janë rritur në laborator.
Gazeta Shqiptare
